Những CLB “chớp mắt” làm nản lòng CĐV
Trong quá khứ, người dân Moldova từng tận mắt chứng kiến sự xuất hiện, rồi lụi tàn của nhiều đội bóng “thời vụ chỉ trong chớp mắt”. Hồi năm 2007, một doanh nhân người Thổ Nhĩ Kỳ, ông Odesmir Tarkan chuyển đến làm ăn ở Moldova. Là một người mê bóng đá điên cuồng như hàng triệu CĐV Thổ Nhĩ Kỳ khác, ông nảy ra ý tưởng thành lập một đội bóng để thi đấu ở giải đấu của Moldova. Chisinau Besiktas ra đời, do ông chủ Tarkan luôn nhớ về quê hương Istanbul…
Suốt một khoảng thời gian, âm nhạc Thổ Nhĩ Kỳ đã vang vọng trên nhiều khán đài sân đấu, bên dưới sân đấu, các cầu thủ. Chisinau Besiktas khoác trang phục đen trắng, tha hồ tung hoành. Mọi thứ đều diễn ra rất tuyệt vời và không chút gợn cho đến tận kỳ nghỉ mùa Đông. Thời điểm đó, Chisinau Besiktas vẫn đang đứng đầu Bảng xếp hạng của giải Hạng nhì. Nhưng rồi ông chủ Tarkan phá sản và ngừng cấp vốn. Chisinau Besiktas giải tán ngay vào năm sau - năm 2008.
Chisinau Besiktas tồn tại trong 1 năm ngắn ngủi Dự án này nhằm để các CĐV tham gia đấu giá, với tham vọng quyên đủ 1 triệu EUR mua một cầu thủ ngôi sao ở giải đấu “miền Tây” châu Âu. Người giành chiến thắng, trớ trêu lại là một CĐV đến từ Brazil, với mức “bỏ vốn” là 300 ngàn EUR. Tuy vậy, dự án này đã phá sản ngay từ trong trứng nước, khi vị CĐV Brazil đó chỉ có thể chuyển khoản số tiền... 30 ngàn EUR. Với một khoản tiền thế, Olimpia Balti mua “ngôi sao” nào? Olimpia đã giải thể hồi 2014, nhưng câu chuyện khôi hài về: “Trở thành ngôi sao ngay lập tức”, vẫn được bàn tán…
CĐV Olimpia Balti giai đoạn 2009-2010 Petrocub và ông chủ “nhà xe”
Đương nhiên, không phải đội bóng nào ở Moldova cũng vậy. Sheriff là ví dụ. Một ví dụ khác chính là Petrocub Hincesti của bầu Mikhail Usatii, một ông chủ “nhà xe” có các đầu xe vận chuyển hàng hóa dọc ngang Moldova, Romania, lấn sang cả châu Âu. Ngoài ra, ông Usatii còn tham gia buôn bán nhiên liệu ô tô. Là một ông chủ có công việc kinh doanh ổn định, ông không hề muốn CLB của mình là đội bóng “thời vụ”. Petrocub đã hoạt động rất ổn định “suốt 22 năm qua” (từ 1992 đến nay).
Ông Mikhail sinh ra ở ngôi làng Sarata-Galbene, với vỏn vẹn 4 ngàn người dân sinh sống. Máu làm “ông bầu bóng đá” của Mikhail thể hiện “mọi lúc mọi nơi”, với việc khi đã thành danh, ông vẫn về quê xây dựng một “đội bóng phủi” đại diện cho ngôi làng của mình. Ngoài ra, ông còn đầu tư xây dựng một trường dạy bóng đá có sức chứa 150 học viên, và một trường dạy Judo (môn võ “ngoại quốc hiếm hoi” được truyền bá rộng rãi trên các lãnh thổ các quốc gia thuộc về Liên Xô cũ) có sức chứa 120 học viên. Tất cả dành cho trẻ em sống trong làng.
“Ông bầu” để ria mép kiểu “bombardier” hào hứng chia sẻ về ngôi làng kỳ lạ của mình: “Hãy kể cho tôi nghe về một ngôi làng có ít nhất một SVĐ, có 3 sân phụ và 8 đội bóng thiếu nhi? Sắp nhỏ trong làng phải làm gì khi bắt đầu chúng trưởng thành? Chúng phải bận rộn, tập trung chơi thể thao, nếu không, ở độ tuổi năng động giàu nguồn năng lượng dư thừa khoảng 13-14 tuổi, chúng sẽ bắt đầu chơi bơi lêu lổng, thậm chí tập tành thử cả các chất kích thích và ma túy!”.
Hiện Mikhail không trực tiếp quản lý Petrocub. Ông giao việc lại cho con trai của mình, Nicolae Usatti, làm Chủ tịch đội bóng. Petrocub là đội bóng thứ 2 sau Sheriff, có cơ hội góp mặt ở giải đấu Europa League. Ở mùa giải năm nay, họ tham dự vòng loại của Europa Conference League và bị loại từ rất sớm bởi Sivasspor (Thổ Nhĩ Kỳ) sau khi để thua 0-1 ở cả 2 lượt trận…
Chủ tịch Petrocub, con trai của ông bầu Mikhail “Ông bầu” Mikhail lý giải về chuyện này khi trả lời phỏng vấn Tạp chí Ngân hàng và Tài chính mới đây nhất: “Chúng tôi vẫn có thể bán vé để các CĐV mua khi vào cửa SVĐ. Nhưng khi đó thì, 1/3 lượng fan hâm mộ sẽ không được vào sân xem bóng đá, vì không thể mua vé do họ có những hạn chế về mặt tài chính. Chúng tôi vẫn luôn tin rằng, mọt người hâm mộ có quyền vào sân xem đội nhà thi đấu, cả những người có tiền lẫn những người không có tiền…”.
Các đội bóng chỉ có khoảng 400-500 CĐV mỗi trận
Vấn đề của Petrocub, hay của những CLB “đàng hoàng” như Sheriff, là dù họ làm bóng đá lâu dài và chuyên nghiệp nhất có thể, họ không thu hút được nhiều CĐV, fan hâm mộ, khán giả… đến sân, sau những gì từng xảy ra với các đội bóng “thời vụ”. Petrocub chỉ có khoảng 435 CĐV đến ủng hộ mỗi trận đấu trên sân nhà. Ngay cả đội bóng nổi tiếng nhất như là Sheriff, cũng chỉ thu hút được 533 người/trận. Con số này so với mức trung bình của Divizia Națională là khá thấp: 644 khán giả/trận (chỉ tính mùa giải năm nay, mùa giải 2021-2022) - nhưng mà thật ngạc nhiên làm sao, Balti lại có đến 2.133 khán giả, CĐV/trận đấu.
Nói về điểm khó khăn này, nhà báo Besedin cho biết: “Thường thì chỉ có người thân, bạn bè, bạn gái hay vợ của các cầu thủ đến xem và ủng hộ một đội bóng tại Moldova. “Ở đó có gì mà xem?”, những người dân thường hỏi như vậy. Ngày trước, những trận bóng đá giữa Sheriff và các “đại địch” mới cuồng nhiệt làm sao, với đám đông dày đặc trên khán đài. Hồi những năm 2000, từng có đến 15 ngàn khán giả đến xem trận Sheriff - Zimbru. Giờ chẳng có ai cả”.
Một trận đấu của Petrocub, phía sau lưng là khán đài trống hoác Giải pháp nào khi không có văn hóa và cả truyền hình bóng đá…
Liên đoàn nhìn ra vấn đề, chính quyền cũng nhìn ra vấn đề, nhưng để đề ra giải pháp cải thiện và thay đổi, cần có sự chung tay của các cấp, và tất cả các đội bóng. Chủ tịch Oleinichenko cho biết: “Mục tiêu của chúng tôi là cải thiện chất lượng của Divizia Națională, nâng cao giá trị của nó. Vâng, chúng tôi gặp vô số vấn đề. Kinh phí, tranh chấp giữa các đội bóng về việc cấp phép tham gia thi đấu. Trước đây, có từ 12-14 đội bóng nhận được giấy phép tham dự. Hiện chỉ còn 8 đội. Chúng tôi, thậm chí còn nghĩ đến việc, giảm số lượng xuống còn 6 đội để đảm bảo chất lượng và ngăn ngừa tình trạng có đội “bỏ ngang” vì nhiều lý do”.
“Chúng tôi cần phải cải thiện chất lượng của bức tranh toàn cảnh, bằng cách thay đổi cả những chi tiết trong đó. Cải thiện tình trạng sân bãi, cơ sở hạ tầng, thu hút thêm nhiều khán giả, fan hâm mộ đến sân. Một số đội bóng giải quyết vấn đề này bằng cách tặng vé, nhưng theo quy trình kinh doanh và hướng đến lợi nhuận về lâu về dài cho một CLB, điều này là sai”.
Balti là đội bóng hiếm hoi ở Moldova có lượng khán giả cao vì tích cực hoạt động cộng đồng mang tính biểu tượng và văn hóa “Để tạo hiệu ứng, chúng tôi cung cấp sóng miễn phí cho các kênh truyền hình trên lãnh thổ của Moldova, thậm chí phát trực tiếp trên các trang mạng xã hội. Những phản hồi khá tịch cực gần đây, khi mà Công ty Poverkhnost (Ukraine) chấp nhận mua bản quyền và phát sóng giải Divizia Națională ở một số quốc gia của Liên Xô cũ. Năm ngoái, chúng tôi bán được 75 ngàn EUR tiền bản quyền, số tiền đó được chia đều cho các đội, mỗi đội được khoảng 3,5 ngàn EUR”.
Thành công của Sheriff sẽ là cú hích
Sao cũng được, tất cả đều đang hưởng lợi bởi thành công mới đây của Sheriff. Dù trước mắt thì, những thành công này chỉ mang tính “cá nhân” và chỉ duy nhất “Cảnh sát trưởng” là được hưởng lợi. “Tất nhiên, Sheriff sẽ dùng khoản tiền thưởng từ Champions League để tái đầu tư và hỗ trợ cho các hoạt động khác của chính họ.
Nhưng tôi vẫn nhìn thấy rất nhiều lạc quan”, Chủ tịch Oleinichenko, thừa nhận, “Các CLB chúng tôi cần nhìn vào ai đó để phấn đấu nhiều hơn. Khi nhà vô địch giải càng lạnh lùng hơn và thành công hơn, các đội bóng khác sẽ theo chân, nối gót. Việc Sheriff tham dự UCL, khiến bóng đá Moldova nhận được khoản kinh phí hỗ trợ gấp 10 lần trước đây. Nguồn tiền rót về Liên đoàn và sẽ chuyển đến các CLB”.
Các bước tiếp theo chính là quan tâm bóng đá trẻ, thu hút đầu tư và… sửa lại luật. Bóng đá đã xuất hiện trong học đường, như kiểu một môn học thể dục tự chọn. Các em nhỏ tham gia học bóng đá cũng được hỗ trợ về di chuyển, xe cộ. Còn thu hút đầu tư vào thể thao như thế nào khi mà theo luật, những hỗ trợ của chính quyền địa phương đều phải tính “thuế”.
“Tất cả các CLB ở Divizia Națională đều là tư nhân, ngoại trừ “trường hợp đặc biệt” là Balti. Tuy vậy, nếu các nhà tài trợ, thậm chí chính quyền địa phương muốn hỗ trợ kinh phí cho các đội bóng thì sao? Để mua thiết bị, các dụng cụ tập luyện chẳng hạn, trị giá 500 hoặc chỉ là 1 ngàn EUR, các CLB, thậm chí Văn phòng thị trưởng phải chịu sự kiểm soát chặt chẽ của thanh tra thuế. Chúng tôi đang đề nghị các nhà chức trách thông qua gói kích thích đầu tư của tư nhân và cả của chính quyền vào thể thao. Nhưng đó lại là câu chuyện về lâu về dài".
Cải thiện chất lượng nhân sự, cải thiện chất lượng quản lý các CLB, kiểm soát tài chính, đẩy mạnh hoạt động tiếp thị, phối hợp với đội ngũ luật sư tư vấn luật, phát triển cộng đồng, thu hút khán giả đến sân… Rất nhiều việc mà bóng đá Moldova cần làm để phá vỡ cái vòng luẩn quẩn. Họ cần nhiều hơn một Sheriff đang gây địa chấn ở vòng bảng Champions League này!
Bóng đá Moldova cần nhiều hơn một Sheriff 
